राम मंदिराच्या हजारो फूट खाली ठेवण्यात येणार टाईम कॅप्सूल; काय असतो उद्देश? वाचा सविस्तर-
अयोध्येत राम मंदिराच्या बांधकामास सुरुवात करण्यासाठी येत्या ५ ऑगस्ट रोजी पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या हस्ते भूमिपूजन करण्यात येणार आहे. मंदिराच्या मुळ आराखड्यात काही दिवसांपुर्वी नवे बदल करणयात आले आहेत, मंदिराची उंची तसेच क्षेत्र देखील वाढवण्यात आले आहे. या दरम्यान विशेष बाब म्हणजे राम मंदीराच्या खाली दोन हजार फूट ‘टाईम कॅप्सूल’ ठेवण्यात येणार आहे, अशी माहिती राम मंदिर ट्रस्टचे विश्वस्त कामेश्वर चौपाल यांनी दिली आहे.
मंदिराच्या उभारणीसाठी झालेला संघर्ष आणि सर्वोच्च न्यायालयातील लढ्याने सध्याच्या आणि येणाऱ्या पिढ्यांसाठी एक धडा दिला आहे, भविष्यात कोणी राम मंदिराचा इतिहासाचा आभ्यास करणार असेल तर त्याला राम जन्मभूमीशी संबंधित खरी माहिती मिळेल व नवा वाद होणार नाही असे त्यांनी सांगीतले होते.
भारतात या आधी देखील ठेवली आहे टाईम कॅप्सुल
टाईम कॅप्सुल ठेवली जाण्याचा हा पहिला प्रसंग नाही, याआधी देखील देशात काही महत्त्वाच्या ठिकाणी जमिनीखाली टाईम कॅप्सूल ठेवण्यात आली आहेत. प्राध्यापक आनंद रंगनाथ यांनी एक फोटो ट्विट केला आहे.
त्यांनी १५ ऑगस्ट १९७३ साली तात्कालीन पंतप्रधान इंदिरा गांधी यांनी दिल्लीत लाल किल्ला येथे एक टाईम कॅप्सुल ठेवला होता, हवाबंद, कॉपर आणि स्टील मिक्स पासून बनलेला टाईम कॅप्सुल पाच हजार वर्षांपर्यंत टिकून राहू शकते. पण त्या टाईम कॅप्सुल मध्ये काय माहिती ठेवण्यात आली होती ते कधीच उघड करण्यात आले नाही असे त्यांनी ट्विटमध्ये म्हटले आहे.
लाल किल्ल्यातही जमिनीच्या ३२ फूट खाली एक टाईम कॅप्सूल ठेवण्यात आली आहे. १९७३ मध्ये तत्कालिन पंतप्रधान इंदिरा गांधी यांच्या हस्ते ही टाईम कॅप्सूल ठेवण्यात आलेली होती त्यावेळी घेतलेला हा फोटो आहे. वर्तमानकालीन महत्त्वाच्या घटनांची नोंद असलेली कागदपत्रं आणि इतर वस्तू असलेली कॅप्सुल जमिनीत पुरुन ठेवलेली आहेत असे सांगण्यात येते.
फक्त लाल किल्ल्यातच नाही तर देशात अशी अनेक ठिकाणं आहेत ज्या ठिकाणी जमिनीखाली टाईम कॅप्सूल ठेवण्यात आल्या आहेत. आयआयटी कानपूरच्या ५० वर्षांच्या इतिहासाची माहितीदेखील टाईम कॅप्सूलद्वारे जमिनीखाली ठेवण्यात आली आहे.
सर्वात जुना वेळ कॅप्सूल 2017 मध्ये सापडला
30 नोव्हेंबर, 2017 रोजी, स्पेनमधील बुर्गोसमध्ये 400 वर्ष जुन्या काळाची कॅप्सूल सापडली. हे येशू ख्रिस्ताच्या पुतळ्यासारखे आकाराचे होते. पुतळ्याच्या आत सुमारे 1777 मधील आर्थिक, राजकीय आणि सांस्कृतिक माहिती असलेले दस्तऐवज होते. आतापर्यंत हे सर्वात जुने टाईम कॅप्सूल मानले जाते. आतापर्यंत कोणतीही जुनी वेळची कॅप्सूल आढळली नाही.
टाईम कॅप्सूल का पुरला जातो?
वेळ कॅप्सूल पुरला आणि समाज, कालखंड, संस्कृतीचा इतिहास जपला जातो. एक प्रकारे, सध्याचे युगातील मानव भविष्यासाठी एक संदेश देतात. जेणेकरून येणा generations्या पिढ्यांना भूतकाळाचा खरा इतिहास कळू शकेल.
काय होतं त्या टाईम कॅप्सुल मध्ये?
दावा करण्यात आला होता की इंदिरा गांधीनी त्या टाईम कॅप्सुल मध्ये भारताच्या स्वातंत्र्यानंतरच्या २५ वर्षांचा घटनाक्रम ठेवण्यात आाला होता. इंदिरा गांधी यांनी इंडियन काऊंन्सिल ऑफ हिस्टॉरिकल रिसर्चला मागील काळातील महत्त्वाच्या घटनांची नोंद करण्याचं काम सोपवलं होतं. परंतु त्यावेळी सरकारच्या या निर्णयावरून मोठा वादही झाला होता.
इंदिरा गांधी यांनी स्वत:चा आणि स्वत:च्या कुटुंबाचा गुणगौरव केल्याचा आरोप विरोधकांनी केला होता. दरम्यान, मोरारजी देसाई यांनी ही टाईम कॅप्सूल काढून त्यात कोणत्या गोष्टींची नोंद आहे हे पाहणार असल्याचं म्हटलं होतं. तसंच मोरारजी देसाई यांचं सरकार स्थापन झाल्यानंतर त्यांनी ती टाईम कॅप्सूल काढलीही होती. परंतु त्यात कसली नोंद करण्यात आली होती याचं रहस्य आजही कायम आहे.
काय असते टाईम कॅप्सुल?
टाईम कॅप्सूल जमिनीत खोलवर ठेवला जातो त्यामुळे तो खराब होऊ नये त्यातीला माहिती सुरक्षित राहावी यासाठी हवामानाच्या बदलांचा जास्त काही फरक पडणार नाही असा धातूचा बॉक्स असतो. टाईम कॅप्सुल तयार करणे तसेच तो पुरुन ठेवण्यामागे समाजातील काही ठरावीक क्षण, ठिकाणाचा इतिहास सुरक्षित ठेवण्यासाठी केला जातोहे आजच्या घडामोडींचे दस्तावेज असतात, जे भविष्यातील आपल्या पिढ्यांसाठी जतन करुन ठेवलेले असतात.
राम मंदिराच्या गर्भगृहात खरोखरच टाइम कॅप्सूल पुरला जाईल?
वास्तविक, रामजन्मभूमी तीर्थ क्षेत्र ट्रस्टचे सदस्य कामेश्वर चौपाल यांच्या विधानानंतर देशभरातील टाइम कॅप्सूलच्या चर्चेला वेग आला. इतिहास जपण्यासाठी मंदिराच्या गर्भगृहात २०० फूट खाली एक वेळ कॅप्सूल ठेवण्यात येईल, असे त्यांनी म्हटले होते.
त्यांनी सांगितले होते की Jan०० वर्षे अनेक अडचणींचा सामना करून आणि न्यायालय-न्यायालयात चक्कर मारल्यानंतर रामजन्मभूमीकडे जाण्याचा मार्ग मोकळा झाला आहे, त्यामुळे भविष्यात मंदिराच्या इतिहासाबद्दल कोणताही वाद टाळण्यासाठी टाईम कॅप्सूल दफन करण्याचा निर्णय घेण्यात आला. गेले आहे
मात्र, ट्रस्टचे सरचिटणीस चंपत राय यांनी हेडलाईन घेतल्यानंतर ते नाकारले. टाईम कॅप्सूलची बातमी निराधार असल्याचे त्यांनी स्पष्टपणे सांगितले. ते म्हणाले की अशा अफवांकडे दुर्लक्ष करावे
साभार अमर उजाला
